Những thành phần phổ biến trong thực phẩm chức năng và công dụng của chúng

Thực phẩm chức năng (TPCN) ngày càng trở nên quen thuộc với người tiêu dùng Việt Nam trong hành trình chăm sóc và bảo vệ sức khỏe chủ động. Tuy nhiên, thị trường thực phẩm chức năng đa dạng với hàng trăm thành phần khác nhau khiến không ít người hoang mang khi lựa chọn. Việc hiểu rõ thành phần phổ biến trong thực phẩm chức năng và công dụng thực tế của từng chất không chỉ giúp bạn lựa chọn đúng sản phẩm mà còn tránh được tình trạng lạm dụng hoặc sử dụng sai mục đích.

Bài viết dưới đây Vinamall sẽ giúp bạn nhận diện những hoạt chất được sử dụng rộng rãi trong các loại thực phẩm chức năng hiện nay, đồng thời giải thích cụ thể vai trò và cách thức chúng hỗ trợ cho sức khỏe.

1. Vitamin – Nhóm vi chất thiết yếu cho mọi lứa tuổi

• Vitamin C

Vitamin C là một trong những vitamin quan trọng nhất với khả năng tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ sản sinh collagen, làm lành vết thương nhanh và ngăn ngừa quá trình oxy hóa tế bào. Ngoài ra, vitamin C còn giúp hấp thu sắt tốt hơn, nên thường được kết hợp trong các sản phẩm bổ sung sắt cho người thiếu máu.

• Vitamin D

Vitamin D đặc biệt quan trọng đối với sức khỏe xương khớp, giúp cơ thể hấp thu canxi hiệu quả và duy trì mật độ xương. Thiếu vitamin D thường dẫn đến loãng xương, yếu cơ và tăng nguy cơ té ngã ở người lớn tuổi. Ngoài ra, vitamin D còn liên quan đến chức năng miễn dịch và giảm nguy cơ mắc bệnh mãn tính.

• Vitamin nhóm B

Các vitamin nhóm B (B1, B2, B6, B12…) đóng vai trò trong chuyển hóa năng lượng, ổn định thần kinh, giảm mệt mỏi và hỗ trợ chức năng não bộ. Một số loại vitamin B còn tham gia vào quá trình tạo hồng cầu, giúp cải thiện tình trạng thiếu máu và suy nhược cơ thể.

2. Khoáng chất – Thành phần thiết yếu cho hoạt động sống

• Canxi

Canxi là thành phần khoáng thiết yếu cho xương và răng. Thực phẩm chức năng chứa canxi thường được sử dụng cho phụ nữ mang thai, trẻ em trong giai đoạn phát triển chiều cao, người lớn tuổi và bệnh nhân loãng xương. Canxi còn hỗ trợ hoạt động của tim, cơ và hệ thần kinh.

• Sắt

Sắt là nguyên tố quan trọng trong quá trình tạo máu. Tình trạng thiếu sắt có thể gây mệt mỏi, chóng mặt, da xanh xao và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tim mạch. Thực phẩm chức năng bổ sung sắt thường đi kèm vitamin C để tăng khả năng hấp thu.

• Kẽm (Zinc)

Kẽm có vai trò trong việc tăng cường miễn dịch, làm lành vết thương, cải thiện sinh lý nam giới và làm đẹp da. Ngoài ra, kẽm cũng giúp điều hòa nội tiết, rất phù hợp với người bị mụn hoặc rối loạn hormone.

3. Omega-3 – Axit béo thiết yếu cho tim mạch và não bộ

Omega-3 là nhóm axit béo không bão hòa bao gồm EPA và DHA, rất cần thiết cho sự phát triển của não bộ, thị lực và chức năng tim mạch. Thực phẩm chức năng chứa Omega-3 thường được sử dụng trong các chương trình hỗ trợ phát triển trí tuệ cho trẻ em, cải thiện trí nhớ ở người lớn và phòng ngừa bệnh tim mạch. Nguồn phổ biến là dầu cá hoặc tảo biển.

4. Probiotics – Lợi khuẩn cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh

Probiotics là các vi khuẩn có lợi giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường miễn dịch và phòng ngừa các bệnh đường ruột như tiêu chảy, táo bón, hội chứng ruột kích thích. Sử dụng TPCN chứa probiotics rất phù hợp cho người sau điều trị kháng sinh, trẻ nhỏ hoặc người có hệ tiêu hóa yếu.

5. Collagen – Thành phần làm đẹp và hỗ trợ xương khớp

Collagen chiếm 25–30% tổng lượng protein trong cơ thể và là yếu tố quan trọng duy trì độ đàn hồi, săn chắc cho da, tóc và móng. Sau tuổi 25, lượng collagen tự nhiên suy giảm dần khiến da nhăn nheo, chảy xệ. thực phẩm chức năng bổ sung collagen, đặc biệt là collagen peptide hoặc collagen type II (cho khớp), giúp cải thiện độ đàn hồi da, làm chậm quá trình lão hóa và giảm đau khớp.

6. Glucosamine – Hỗ trợ sụn khớp, giảm đau viêm khớp

Glucosamine là thành phần thường thấy trong các sản phẩm hỗ trợ điều trị thoái hóa khớp. Nó giúp tái tạo sụn, giảm đau khớp và cải thiện vận động, thường kết hợp cùng chondroitin hoặc MSM để tăng hiệu quả. Phù hợp với người trung niên, cao tuổi hoặc người vận động thể thao thường xuyên.

7. Chiết xuất thực vật – Tự nhiên và đa công dụng

• Curcumin (chiết xuất nghệ)

Curcumin là hoạt chất quý trong nghệ vàng, có tác dụng chống viêm, chống oxy hóa và hỗ trợ điều trị các bệnh về dạ dày, gan và tim mạch. Nhiều thực phẩm chức năng ứng dụng công nghệ nano để tăng sinh khả dụng của curcumin trong cơ thể.

• Ginkgo Biloba (bạch quả)

Chiết xuất Ginkgo Biloba hỗ trợ tuần hoàn máu não, cải thiện trí nhớ, giảm đau đầu và chóng mặt. Thường được dùng cho người lớn tuổi, học sinh ôn thi hoặc người làm việc căng thẳng cần tăng cường sự tập trung.

• Nhân sâm và các adaptogen

Nhân sâm, đông trùng hạ thảo, ashwagandha… là những thành phần nâng cao thể lực, tăng sức đề kháng và hỗ trợ phục hồi cơ thể sau bệnh. Chúng cũng giúp cải thiện giấc ngủ, giảm căng thẳng và chống suy nhược.

8. Các enzyme – Hỗ trợ tiêu hóa và trao đổi chất

Enzyme tiêu hóa như amylase, protease, lipase có mặt trong các thực phẩm chức năng nhằm giúp cơ thể hấp thu tốt hơn protein, tinh bột và chất béo từ thực phẩm. Đây là lựa chọn tốt cho người bị rối loạn tiêu hóa, đầy hơi, khó tiêu hoặc người cao tuổi có chức năng tiêu hóa suy giảm.

Lưu ý khi sử dụng thực phẩm chức năng

• Không dùng thay thế thuốc điều trị

• Chọn sản phẩm từ thương hiệu uy tín, có kiểm định chất lượng

• Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tham khảo ý kiến chuyên gia

• Tránh lạm dụng hoặc dùng nhiều loại cùng lúc mà không kiểm soát thành phần trùng lặp

• Theo dõi phản ứng cơ thể để kịp thời điều chỉnh

Kết luận

Việc hiểu rõ thành phần phổ biến trong thực phẩm chức năng và công dụng của từng loại giúp bạn không chỉ chọn đúng sản phẩm mà còn tối ưu hiệu quả sử dụng. Dù không thay thế thuốc điều trị, thực phẩm chức năng vẫn đóng vai trò quan trọng trong phòng bệnh, cải thiện chất lượng sống và bảo vệ sức khỏe lâu dài. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất vẫn là kiến thức, sự tỉnh táo và tư vấn chuyên môn trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm nào.